Wykładowca: dr Andrzej Gulczyński
Cel przedmiotu – ukazanie genezy europejskiej kultury prawnej i instytucji współczesnego prawa publicznego, związków tradycji ze współczesną kulturą prawną, związków prawa i myśli prawniczej ze społecznym funkcjonowaniem prawa, pojęć i elementów tworzących europejską kulturę prawną, cech poszczególnych systemów prawnych, tendencji ewolucji wybranych instytucji prawnych
PROGRAM:
1. Kultura – koncepcje pojmowania i definiowania; kultura prawna
2. Główne kultury prawne współczesnego świata
3. Dziedzictwo greckie, rzymskie i chrześcijańskie kultury prawnej Europy
4. Państwo i prawo – ewolucja pojmowania i definiowania.
5. Źródła prawa (prawo zwyczajowe, stanowione, precedens, umowa międzynarodowa, umowa, akt administracyjny; szkoły prawa; kodyfikacja prawa, unifikacja, harmonizacja)
6. Rola prawników w tworzeniu i stosowaniu prawa. Uniwersytety a nauka zawodu.
7. Koncepcje systematyzowania prawa – prawo publiczne a prawo prywatne.
8. Kształtowanie gałęzi i działów prawa
9. Kształtowanie głównych zasad i instytucji prawa karnego
10. Kształtowanie głównych zasad współczesnego procesu (np. in dubio pro reo,
audiatur et altera pars, domniemanie niewinności, dwuinstancyjność; jak zastąpić tortury?)
11. Przestrzeń, granice, miejsca. Rozprzestrzenianie się prawa. Centrum a prowincja.
12. Państwo a instytucje ponadpaństwowe (związki państw, Kościół, organizacje międzynarodowe)
13. Kształtowanie relacji państwo-Kościół
14. Jednostka a zbiorowość (narodowość, obywatelstwo, imię i nazwisko; „mniejszość” a „większość”; język urzędowy, język „większości” i język „mniejszości”)
15. Prawa człowieka – pojęcie, geneza, koncepcje ochrony.
16. Wartości europejskiej kultury prawnej, ich klasyfikacje (tolerancja, samorząd, demokracja, pokój, przedawnienie – przebaczenie, słuszność, sprawiedliwość, pewność moralna, świadomość prawna, autorytet prawa)
Podręczniki
• Roman Tokarczyk, Współczesne kultury prawne, Wyd. 6. Warszawa 2007
• Katarzyna Sójka-Zielińska, Drogi i bezdroża prawa, Warszawa 2000
• Stanisław Grodziski, Z dziejów staropolskiej kultury prawnej, Kraków 2004
• Maria Szyszkowska, Europejska filozofia prawa, Warszawa 1995
• Podręczniki historii prawa, monografie i artykuły odnoszące się do poszczególnych zagadnień