Category Archives: Zajęcia

Konwersatoria z prawa rzymskiego – słówka, których znajomość jest wymagana w roku akad. 2007/2008

1. Accessio -połączenie
2. Actio –skarga
3. Actio negatoria – skarga negatoryjna
4. Actor- powód
5. Adfinitas- powinowactwo
6. Adoptio -Przysposobienie
7. Aequitas -słuszność
8. Appellatio -apelacja
9. Bona fides – dobra wiara
10. Casus fortuitus -przypadek
11. Causa – Przyczyna
12. Cautio damni infecti -zabezpieczenie grożącej szkody
13. Codicillus -kodycyl
14. Cognatio -pokrewieństwo
15. Cognitio -rozstrzygnięcie sądowe
16. Commodatum -użyczenie
17. Communio -współwłasnoćś
18. Communio incidens- przypadkowa wspólność majątkowa
19. Compensatio -potrącenie
20. Concubinatus -konkubinat
21. Condicio -warunek
22. Condictio -skarga o zwrot bezpodstawnego wzbogacenia
23. Consensus -Zgoda, jednomyślność
24. Contractus -Umowa, kontrakt
25. Creditor- wierzyciel
26. Creditum-wierzytelność
27. Culpa-wina
28. Culpa in abstracto -wina polegająca na nie zachowaniu staranności określanej według wzorca abstrakcyjnego
29. Culpa in concreto wina polegająca na nie zachowaniu staranności takiej, jakiej dany człowiek dokłada przy prowadzeniu własnych spraw
30. Culpa lata -niedbalstwo
31. Culpa levis -wina polegająca na zachowaniu należnej staranności
32. Cura -kuratela
33. Damnum -szkoda
34. Damnum iniuria datum -Szkoda wyrządzona bezprawnie
35. Debitor -dłużnik
36. Debitum -dług
37. Defunctus-spadkodawca
38. Delictum-delikt
39. Depositum-przechowanie
40. Derelictio- porzucenie
41. Detentio- Detencja, dzierżenie
42. Dies-termin
43. Diligentia -staranność
44. Divortium -rozwód
45. Dolus-podstęp
46. Dominium, proprietas -własność
47. Donatio-darowizna
48. Dos-posag
49. Emphyteusis-emfiteuza
50. Emptio-venditio-kupno-sprzedaż
51. Error-błąd
52. Exceptio-zarzut procesowy
53. Facultas-zdolność
54. Fas-to, co jest zgodne z prawem boskim
55. Fideicommissum-Zapis powierniczy, fideikomis
56. Fides-wiara
57. Fiducia-Powiernictwo, umowa powiernicza
58. Fraus creditorum-działanie na szkodę wierzyciela
59. Fructus-pożytek
60. Furtum-kradzież
61. Habitatio- Służebność mieszkania
62. Hereditas-spadek
63. Heres-spadkobierca
64. Homo-człowiek
65. Hypotheca-zastaw umowny
66. Immissio-Wpuszczanie, immisja
67. Impensae-nakłady
68. Iniuria-Bezprawie, bezprawne naruszenie osobowości człowieka
69. Iudex-sędzia
70. Ius-prawo
71. Iustitia-sprawiedliwość
72. Legatum-zapis
73. Legitimatio-nadanie praw dziecka małżeńskiego dziecku pozamałżeńskiemu
74. Lex-ustawa
75. Locatio-conductio-Najem, dzierżawa, umowa o dzieło, umowa o świadczenie usług
76. Mala fides-zła wiara
77. Mandatum-zlecenie
78. Matrimonium-małżeństwo
79. Metus-Groźba
80. Modus-Polecenie
81. Mora creditoris-zwłoka wierzyciela
82. Mora debitoris-zwłoka dłużnika
83. Mos-zwyczaj
84. Mutuum-pożyczka
85. Nasciturus-płód w łonie matki
86. Negotiorum gestio-prowadzenie cudzych spraw bez zlecenia
87. Negotium-czynność prawna
88. Obligatio-zobowiązanie
89. Occupatio-zawłaszczenie
90. Pactum-Umowa, porozumienie
91. Periculum-ryzyko
92. Persona-osoba
93. Pignus-zastaw ręczny
94. Possessio-posiadanie
95. Praescriptio-przedawnienie
96. Procurator-Przedstawiciel, zarządca majątku, zastępca procesowy
97. Rapina-rabunek
98. Rei vindicatio-skarga wydobywcza
99. Res corporales-rzeczy materialne
100. Res incorporales-rzeczy niematerialne
101. Reus-pozwany
102. Sententia-Wyrok, orzeczenie sądowe
103. Servitutes personarum-służebności osobiste
104. Servitutes praediorum-służebności gruntowe
105. Simulatio-Pozór, pozorna czynność prawna
106. Societas- spółka
107. Solutio-Spełnienie świadczenia
108. Solutio indebiti-spłata nienależnego długu
109. Specificatio-przerobienie
110. Substitutio-Podstawienie, substytucja
111. Successio-dziedziczenie
112. Superficies-prawo powierzchni
113. Traditio-wydanie rzeczy
114. Tutela- opieka
115. Usucapio-zasiedzenie
116. Ususfructus -użytkowanie
117. Vis maior-siła wyższa

Konwersatoria z prawa rzymskiego- paremie, których znajomość jest wymagana w roku akad. 2007/2008

AEQUUM EST, UT QUIS PARTICIPAVIT LUCRUM, PARTICIPET ET DAMNUM
(jest słuszne, by ten, kto uczestniczy w zysku, uczestniczył też w stracie)

AMBIGUITAS CONTRA STIPULATOREM
(wątpliwości tłumaczy się na niekorzyść tego, kto złożył oświadczenie w sposób niejasny)

AMBULATORIA EST VOLUNTAS DEFUNCTI, USQUE AD VITAE SUPREMUM EXITUM
(wola spadkodawcy może być zmieniona aż do chwili śmierci)

AUDIATUR ET ALTERA PARS
(należy wysłuchać także strony przeciwnej)

CLARA NON SUNT INTERPRETANDA
(to, co jasne, nie wymaga interpretacji)

EI INCUMBIT PROBATIO QUI DICIT, NON QUI NEGAT
(ciężar przeprowadzenia dowodu spoczywa na tym, kto twierdzi, a nie na tym, kto przeczy)

HOMINUM CAUSA OMNE IUS CONSTITUTUM SIT
(wszelkie prawo ustanawia się dla ludzi)

IGNORANTIA IURIS NOCET, FACTI NON NOCET
(nieznajomość prawa szkodzi, nieznajomość zaś faktu nie szkodzi)

IURIS PRAECEPTA SUNT HAEC: HONESTE VIVERE, ALTERUM NON LAEDERE, SUUM CUIQUE TRIBUERE
(nakazy prawa są następujące: żyć uczciwie, drugiego nie krzywdzić, oddać każdemu to, co mu się należy)

IUS CIVILE VIGILANTIBUS SCRIPTUM EST
(prawo cywilne pisane jest dla starannych)

MALE NOSTRO IURE UTI NON DEBEMUS
(nie powinniśmy robić złego użytku z przysługującego nam prawa)

NASCITURUS PRO IAM NATO HABETUR, QUOTIENS DE COMMODIS EIUS AGITUR
(dziecko poczęte, lecz jeszcze nieurodzone, uważa się za już urodzone, ilekroć chodzi o jego korzyści)

NEMO PLUS IURIS AD ALIUM TRANSFERRE POTEST, QUAM IPSE HABERET
(nikt nie może przenieść na drugiego więcej prawa, niż sam ma)

NON OMNE QUOD LICET HONESTUM EST
(nie wszystko, co jest dozwolone, jest uczciwe)

OBLIGATIO EST IURIS VINCULUM, QUO NECESSITATE ADSTRINGIMUR ALICUIUS SOLVENDAE REI SECUNDUM NOSTRAE CIVITATIS IURA
(zobowiązanie jest węzłem prawnym, którym zobowiązujemy się z konieczności do świadczenia pewnej rzeczy według praw naszego państwa)

PRIOR TEMPORE POTIOR IURE
(kto lepszy co do czasu, ten lepszy co do prawa)

PUBLICUM IUS EST QUOD AD STATUM REI ROMANAE SPECTAT, PRIVATUM QUOD AD SINGULORUM UTILITATEM: SUNT ENIM QUAEDAM PUBLICE UTILIA, QUAEDAM PRIVATIM
(prawem publicznym jest to, które dotyczy spraw państwa rzymskiego, prywatnym zaś to, które ma na względzie korzyść jednostek: są bowiem pewne rzeczy użyteczne dla ogółu, inne zaś dla osób prywatnych)

QUOD INITIO VITIOSUM EST, NON POTEST TRACTU TEMPORIS CONVALESCERE
(to, co od początku jest wadliwe, nie może być uzdrowione z upływem czasu)

SEMEL HERES SEMPER HERES
(kto raz zostanie dziedzicem, pozostaje nim na zawsze)

SUMMUM IUS SUMMA INIURIA
(najwyższe prawo najwyższym bezprawiem)

SUPERFICIES SOLO CEDIT
(to, co znajduje się na powierzchni, przypada gruntowi)

VIM VI REPELLERE LICET
(siłę wolno odpierać siłą)

Nazwa przedmiotu
Historia podstawowych instytucji prawa karnego materialnego
Typ przedmiotu
Opcjonalny (grupa D programu studiów)
Poziom przedmiotu
Magisterskie studia prawnicze
Rok studiów
Dowolny
Wartość punktowa ECTS
6 ECTS
Formuła nauczania
Wykład
Język wykładowy
Polski
Imię i nazwisko wykładowcy
dr Jacek Wiewiorowski
Wymagania wstępne
Brak, choć zalecany jest wcześniejszy udział w wykładach i konwersatoriach z Historii prawa sądowego
Cele przedmiotu
Po zaliczeniu przedmiotu student powinien wykazać się znajomością ewolucji omawianych podstawowych instytucji europejskiego prawa karnego (V-XX w.- z uwzględnieniem elementów rzymskiego prawa karnego) oraz struktury omawianych instytucji. Wskazany zakres wiedzy o powinien dać studentowi umiejętność zrozumienia natury i pochodzenia podstawowych instytucji współczesnego prawa karnego materialnego.
Treści merytoryczne przedmiotu
1. Pojęcie prawa karnego w historii prawa
2. Procesy subiektywizacji i indywidualizacji odpowiedzialności w prawie karnym
3. Podział przestępstw w historii prawa
4. Definicje przestępstwa w historii prawa i elementy definicji przestępstwa – uwagi na temat kształtowania ich koncepcji w historii prawa (pojęcie czynu zabronionego; wina w prawie karnym i jej formy; czynniki wyłączające winę i ich katalog)
5. Kształtowanie koncepcji wyłączających bezprawność czynu i bezkarność czynu oraz ich katalog 6. Kształtowanie koncepcji odpowiedzialności za stadia czynu przestępnego
7. Formy zjawiskowe przestępstwa
8. Koncepcja kary i rodzaje kar w historii prawa
W trakcie wykładu analizowane są wybrane fragmenty tekstów źródłowych, a szczególny nacisk położony jest na rozwój instytucji prawa karnego w XIX i XX w.
Metody oceny
Egzamin ustny, polegający na sprawdzeniu umiejętności analizy trzech fragmentów tekstów źródłowych dotyczących instytucji prawa karnego materialnego.
Zalecane lektury
Lektury podstawowe:
– H. J. Berman, Prawo i rewolucja. Kształtowanie się zachodniej tradycji prawnej, Warszawa 1995;
– E. Borkowska-Bagieńska, B. Lesiński, Historia prawa sądowego. Zarys wykładu, wyd. 3, Poznań 2004;
– S. Grzybowski, Dzieje prawa, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1981;
– A. Gulczyński, B. Lesiński, J. Walachowicz, J. Wiewiorowski, Historia państwa i prawa. Wybór tekstów źródłowych, wyd. 2, b.d. wyd., Poznań;
– A. Marek, Prawo karne, Warszawa 2003
– S. Płaza, Historia prawa w Polsce na tle porównawczym, Cz. I-III, Kraków 1997, 1998, 2001;
– K. Sójka-Zielińska, Historia prawa, wyd. 4, Warszawa 1993;
– K. Sójka-Zielińska, Drogi i bezdroża prawa. Szkice z dziejów kultury prawnej, Wrocław 2000.
Lektury dodatkowe: lista udostępniana jest przez prowadzącego (30 pozycji do wyboru)

Zakres wykładu i wymagań egzaminacyjnych z prawa rzymskiego okresla poniższy sylabus

Nazwa przedmiotu: Prawo rzymskie

1. Typ przedmiotu: kierunkowy
2. Poziom przedmiotu: Magisterskie studia prawnicze
3. Rok studiów: pierwszy
4. Wartość punktowa ECTS: 8 ECTS
5. Formuła nauczania: wykład
6. Język wykładowy: polski
7. imię i nazwisko wykładowcy: Prof. UAM dr hab. Wojciech Dajczak
8. Wymagania wstępne: Brak, choć zalecany jest równoległy udział w konwersatorium z prawa rzymskiego
9. Cele przedmiotu:
   Po zaliczeniu przedmiotu student powinien wykazać się znajomością struktury omawianych instytucji rzymskiego prawa prywatnego, powstałych w ramach prawa rzymskiego i tradycji romanistycznej systematyk prawa prywatnego, metodach rozwijania prawa prywatnego w Rzymie w zakresie określonym na wykładzie oraz znaczenia tradycji romanistycznej dla rozwoju prawa prywatnego.
   Wskazany zakres wiedzy o prawie rzymskim powinien dać studentowi umiejętność zrozumienia natury kontynuujących prawo rzymskie instytucji polskiego prawa cywilnego, umiejętność korzystania z tradycji romanistycznej jako kryterium porównywania różnych systemów prawa prywatnego oraz samodzielnej oceny zmian w prawie prywatnym, w szczególności wynikających z rozwoju europejskiego prawa prywatnego.
10. Treści merytoryczne przedmiotu:
    Wykład jest prowadzony jako przygotowanie do pogłębionych studiów z zakresu polskiego prawa cywilnego, prawa cywilnego porównawczego i europejskiego prawa prywatnego. Punktem ciężkości jest prawo majątkowe (rzeczowe, zobowiązania, spadki) oraz metoda znajdowania rozstrzygnięć przez prawników rzymskich. W zakresie koniecznym dla zrozumienia tych zagadnień wykład obejmuje historię źródeł, prawo osobowe, familijne o proces prywatny.
11. Metody oceny:
    Egzamin pisemny obejmujący:
    – cztery pytania opisowe (po 10 min. Każde)
    – kazus z podanej listy (15 min).
    Uzyskanie oceny bardzo dobrej z zaliczenia konwersatorium daje uprawnienie do zwolnienia na egzaminie z pytania dotyczącego historycznego rozwoju prawa rzymskiego i jego źródeł

Egzamin w formie ustnej mogą zdawać: cudzoziemcy; osoby które z uwagi na stan zdrowia lub dysgrafię (wykazane stosownymi zaświadczeniami) mają istotne trudności w składaniu egzaminu pisemnego, osoby które przygotują i pomyślnie przedstawią w ciągu 5 minut prezentację lektury oraz odpowiedzą na dotyczące prezentacji pytania.

1. Zalecane lektury:
   
   • W. Rozwadowski, Prawo rzymskie. Zarys wykładu z wyborem źródeł, Poznań 1992;
   • K. Kolańczyk, Prawo rzymskie, Warszawa 1997 i późniejsze;

     dla zainteresowanych:
     

   • – H. Honsell, Römisches Recht, Berlin 2002;
   • R. Zimmermann, The Law of Obligations. Roman Foundations of the Civilian Traditon Oxford 1996,
   • W. Dajczak, Prawo rzymskie a rozwój europejskiego prawa prywatnego, [w:] Poszukiwanie Europy, pod red. A. Mikołajczak, L. Mrozewicz, Poznań 2000, s. 43 – 54.