Nazwa przedmiotu
Rzymskie prawo państwowe
Typ przedmiotu
do wyboru
Poziom przedmiotu
Magisterskie studia administracji
Magisterskie studia prawnicze
Rok studiów
Dowolny
Wartość punktowa ECTS
6 ECTS (lata III-V)
4 ECTS (rok II)
Formuła nauczania
Wykład
Język wykładowy
polski
Imię i nazwisko wykładowcy
dr Jacek Wiewiorowski
Wymagania wstępne
Brak, choć zalecany jest wcześniejszy udział w wykładach i konwersatoriach z przedmiotów Prawo rzymskie i Historia prawa publicznego
Cele przedmiotu
Po zaliczeniu przedmiotu student powinien wykazać się znajomością ewolucji organizacji państwa rzymskiego w epoce królewskiej, republikańskiej i cesarstwa doby pryncypatu i dominatu oraz zasad zarządu państwem rzymskim w tych okresach. Wskazany zakres wiedzy o powinien dać studentowi umiejętność zrozumienia natury i pochodzenia pojęć związanych ze współczesnym prawem publicznym, wywodzących się lub nawiązujących do rzymskiej tradycji prawnej oraz wniosków wypływających z ewolucji ustroju Rzymu dla badaczy współczesnej organizacji państwa.
Treści merytoryczne przedmiotu
Pojęcie rzymskiego prawa państwowego
I. Organizacja państwa rzymskiego w okresie królewskim
1. Początki państwa rzymskiego
2. Pierwotna organizacja wspólnoty rzymskiej i jej zmiany w okresie królestwa
II. Organizacja państwa rzymskiego w okresie republiki
1. Początki republiki
2. Struktura społeczna i sytuacja ekonomiczna
3. Źródła prawa
4. Polityczna organizacja państwa (zgromadzenia, senat, urzędnicy republikańcy)
5. Organizacja administracyjna państwa (w tym organizacja wymiaru sprawiedliwości)
6. Armia rzymska w okresie Republiki
7. Kryzys republiki rzymskiej
III. Organizacja państwa rzymskiego w okresie cesarstwa
Wczesne cesarstwo (pryncypat)
1. Tradycje republikańskie pryncypatu
2. Struktura społeczna i sytuacja ekonomiczna
3. Źródła prawa
4. Instytucje polityczne (pozycja prawna princepsa, zgromadzenia ludowe, Senat, urzędnicy republikańscy i cesarscy)
5. Organizacja administracyjna państwa (w tym organizacja wymiaru sprawiedliwości)
6. Armia rzymska w okresie pryncypatu
Późne cesarstwo (dominat)
1. Kryzys III w.
2. Struktura społeczna i sytuacja ekonomiczna
3. Źródła prawa
4. Instytucje polityczne (pozycja cesarza, Senat, stanowisko kościołów chrześcijańskich)
5. Organizacja administracyjna państwa (Administracja centralna i prowincjonalna; podział administracyjny państwa; organizacja wymiaru sprawiedliwości)
6. Armia rzymska w okresie późnego cesarstwa
7. Zagadnienie tzw. zmierzchu cesarstwa rzymskiego
W trakcie wykładu analizowane są wybrane fragmenty tekstów źródłowych, a szczególny nacisk położony jest na zasady organizacji państwa rzymskiego.
Metody oceny
Egzamin pisemny (lata III-V) lub zaliczenie pisemne na ocenę (sprawdzeniu umiejętności analizy jednego tekstu źródłowego oraz trzech pytań opisowych dotyczących rzymskiego prawa państwowego)
Zalecane lektury
Lektury podstawowe:
– Zabłocki J., Tarwacka A., Publiczne prawo rzymskie, Warszawa 2005
– Sitek B., Krajewski P. (red.), Rzymskie prawo publiczne, Olsztyn 2004
Lektury dodatkowe (najważniejsze pozycje):
– Alföldy G., Historia społeczna starożytnego Rzymu, [tłum.] A. Gierlińska, Poznań 1998
– Baszkiewicz J., Powszechna historia ustrojów państwowych, Gdańsk 2002
– Baynes N.H, Moss H.St.L.B., (opracowanie), Bizancjum. Wstęp do cywilizacji wschodniorzymskiej, [tłum.] E. Zwolski, Warszawa 1964
– Cameron Av., Późne cesarstwo rzymskie, [tłum.] M. Kwiecień, Warszawa b.d.wyd.
– Wells C., Cesarstwo rzymskie, [tłum.] T. Duliński, Warszawa, b.d.w.
– Crawford M., Rzym w okresie republiki, [tłum.] J. Rohiziński, Warszawa 2004
– Człowiek Rzymu, pod. red. A. Giardina, [tłum.] P. Bravo, Warszawa 1997
– Heather P., Upadek Cesarstwa Rzymskiego, [tłum.] J. Szczepański, Poznań 2006
– Encyklopedia kultury bizantyńskiej, pod. red. naukową O. Jurewicza, Warszawa 2002
– Koranyi K., Powszechna Historia Państwa i Prawa, t. I, Warszawa 1961; t. II, (Średniowiecze. Część 1), Warszawa 1963
– Litewski W., Słownik encyklopedyczny prawa rzymskiego, Kraków 1998
– Świat Bizancjum. Tom 1. Cesarstwo wschodniorzymskie 330-641, praca zbiorowa pod redakcją C. Morrisson, [tłum zbiorowe] Kraków 2007
– Słownik cesarzy rzymskich, (red. naukowy) J. Prostko-Prostyński, Poznań 2001
– Sczaniecki M., Powszechna historia państwa i prawa, Warszawa 2003 (9. wyd.)
– Prawo rzymskie. Słownik encyklopedyczny, pod. red. W. Wołodkiewicza, Warszawa 1986
– Ziółkowski A., Historia Rzymu, Poznań 2004